Porady/artykuły
powrót
Rehabilitacja w geriatrii
Nieodwracalny jest proces starzenia się organizmu ludzkiego, a rehabilitacja ludzi starszych niestety odbywa się w mało wydolnej strukturze organizacyjnej publicznej służby zdrowia. Pierwsze sanatorium geriatryczne , założone przez prof. Bogdana Snarskiego, powstało w 1956 r. w Inowrocławiu, a pierwsza Poradnia Geriatryczna w 1960r.
Przed przystąpieniem do planowania rehabilitacji konieczna jest szersza diagnostyka i spojrzenie całościowe na pacjenta, gdyż patologia wieku podeszłego jest zazwyczaj rozległa i należy ją w pełni uwzględnić. Następują dość szybko zmiany w narządzie ruchu (występuje ból i co za tym idzie mniejsza ruchliwość), niekiedy otyłość, zmiany przeciążeniowe, zaburzenia metabolizmu i krążeniowo-oddechowe. Choroby zwyrodnieniowe występują u ok. 90% ludzi starszych! Głównym następstwem bezruchu są: zmniejszenie objętości serca, liczby erytrocytów, odporności nieswoistej, obniżenie tolerancji węglowodanów i przemian energetycznych ustroju, zaburzenia termoregulacji, wzrost wydalania wapnia i sodu, odwapnienia układu kostnego, upośledzenia perystaltyki jelit, czasem też zaburzenia psychiczne. Zabrzmiało groźnie, ale takie są następstwa bezruchu, więc jak najdłużej dbajmy i zapewniajmy ludziom starszym możliwość lokomocji. Rola wczesnej mobilizacji po chorobie i stosowania ćwiczeń, nawet prostych, wspomaganych przez terapeutę lub w odciążeniu, są bardzo ważne dla organizmu. Często różne ćwiczenia są jedyną możliwą formą rehabilitacji u osób w podeszłym wieku , ze względu na różnorodność chorób wykluczających fizykoterapię. Niemniej ćwiczenia dobierane indywidualnie, dozowane stosownie do wydolności organizmu, nie obciążające układu oddechowo-krążeniowego i przynoszą stopniową poprawę zarówno ruchową jak i psychiczną. Jeśli możliwe są spacery, nawet o kuli czy lasce i nawet dystans 10 minutowy dziennie, to warto to utrzymać jak najdłużej. Z zabiegów fizykalnych osoby starsze dobrze tolerują zazwyczaj terapię ciepłem (należy uważać na zaburzenia czucia), można też stosować laseroterapię i elektroterapię, jeśli brak przeciwwskazań w danym przypadku. Masaż może być realizowany, ale pamiętajmy o istnieniu osteoporozy, dyskopatii i zespołach korzeniowych, a także szeregu innych schorzeń np. skórnych, ostrych reumatycznych itp., kiedy jest on przeciwwskazany. Zawsze powinien być to masaż relaksujący, przeciwobrzękowy, bez użycia technik mobilizacyjnych. Należy też pomyśleć o zabezpieczeniu starszego pacjenta w ortezy – jeśli jest taka potrzeba – n. w ortezę stabilizującą odcinek lędźwiowy kręgosłupa przy silnych dolegliwościach bólowych czy stabilizator na staw kolanowy, skokowy – po urazach, zabiegach operacyjnych – daje to poczucie stabilizacji, łatwiej pionizuje pacjenta i umożliwia przemieszczanie się, a o to walczymy. Powinniśmy pomyśleć aby w miarę możliwości (tu niekiedy rola rodziny) zapewnić kontakt z rówieśnikami, czy podtrzymywać aktywność społeczną oraz przekonać chorego do pracy nad sobą – to stanowi 50% sukcesu w terapii pacjenta w podeszłym wieku. Dbajmy o starsze pokolenie!
dr n.med Iwona Adamczak
specjalista rehabilitacji medycznej
balneologii i medycyny fizykalnej
Klinika Zdrówko
